Tytuł: Informacje o Tadeuszu Borowskim i jego cyklu opowiadań.
Tadeusz Borowski jest jednym z najwybitniejszych współczesnych poetów. Swoje opowiadania poświęcił ludziom, którzy żyli w okupowanej Warszawie, ale przede wszystkim tym, którzy przeżyli piekło w obozach koncentracyjnych. Doskonale wiedział jak to wyglądało, ponieważ sam był więźniem kilku obozów. Bohaterem swoich opowiadań uczynił Tadka, ale pomimo licznych podobieństw biograficznych, nie można go utożnamiać z samym Borowskim.
Tytułowe opowiadanie zbioru, ze względu na czas i miejsce akcji, różni się od pozostałych utworów poety. Jako jedyne opisuje życie poza murami obozu, w okupowanej Warszawie. Konstrukcja ukazanego przez pisarza świata opiera się na kontraście między odchodzącym w przeszłość światem wartości humanistycznych a codzienną rzeczywistością wojennej stolicy. "Pożegnanie z Marią" stanowi wnikliwą analizę wszelkich form okupacyjnego handlu, który zdominował życie mieszkańców na terenie Generalnej Guberni. Międzyludzkie relacje sprowadzone zostały do rozlicznych transakcji. Pod niemiecką okupacją wytworzyły się nowe formy życia i reguły postępowania, które opzwalały warszawiakom przeżyć, a nawet zarabiać pieniądze. Drobne nieuczciwości, kradzieże, łapówki, układy, były podstawą swoiście funkcjonującej gospodarki.
Tadeusz, narrator i bohater opowiadania, również dostosował się do panujących reguł.
Oczywiście w świadomości mieszkańców cały czas istnieje obawa przed wywiezieniem do obozu i śmiercią.
Pozostałe opowiadania dotyczą problematyki obozowej. Borowski umieszcza swojego narratora w bohatera wewnątrz opisywanego świata i z perspektywy więźnia ukazuje prawa i zasady panujące "za drutami".
Obóz to zamknięte terytorium, w którym gormadzi się wyniszczonych, cierpiących, przeznaczonych na śmierć ludzi, stłoczonych jak zwierzęta w ciasnych blokach, na niewygodnych, zawszonych pryczach. Ale Oświęcim w ujęciu Borowskiego to przede wszystkim wysoko zorganizowane, doskonale pomyślane i funkcjonujące przedsiębiorstwo Trzeciej Rzeszy do likwidowania ludzi. Transporty dostarczają nowych więźniów, dla których buduje się coraz doskonalsze krematoria mogące spalić w ciągu dnia pięćdziesiąt tysięcy ludzi. Proces zabijania prowadzony jest prze Niemców sprawnie i fachowo. Nadzorujący pracę więźniów esesmani są pedantyczni, schludni i dokładni, szczegółowo notują każdy przybyły transport. Hierarchia obowiązków jest jasno wytyczana. Więźniowe są materiałem, który Niemcy potrafią wykorzystać w jak najbardziej efektywny sposób (opowiadanie "U nas w Auschwitzu"). W sprawnym procesie likwidacji właściwie żadna część człowieka nie zostaje zmarnowana. Dzięki pracy więźniów kopalnie, przedsiębiorstwa, fabryki bogacą się i pomnażają swój kapitał.
Zdumienie bohatera budzi fakt, że przy pomocy niewielkiej liczby ludzi Niemcy potrafili unicestwić miliony, doprowadzić do urzeczowienia człowieka, który w obozie zapomniał, czym jest bunt, godność i wolność.
Społeczność obozowa stanowi konglomerat różnych narodowości. Panuje tu też swoista hierarchia i podział. Najstarsi więźniowie stanowią pewnego rodzaju elitę i wzbudzają szacunek innych. Oni łatwiej sobie radzą w warunkach obozowych, doskonale poznali zasady, wiedzą jak przeżyć, ak zdobyć dodatkowe jedzenie, odzież, środki czystości. Uprzywilejowaną grupę stanowią silni i zdrowi, których wysoka przydatność do pracy chroni przez zagazowaniem. Bohater Tadek, ze względu na swoją funkcję obozowego mistrza, żyje o wiele lepiej niż inni (opowiadanie
Oprócz elity obozowej, są tysiące anonimowych, szarych więźniów, którzy żyją na granicy wycieńczenia, w ciągłym strachu przed śmiercią. Na najniższym poziomie w hierarchii znajdują się tzw. "Muzułmanie", wegetujący, zagłodzeni, najsłabsi, którzy są nieprzydatni dla Niemców i w każdej chwili mogą iść do gazu.
Hitlerowcy traktują przebywajacych w obozie jak zwierzęta, katują słabych, odzierają z ludzkiej godności. Na każdym kroku pokazują swoją wyższość i przewagę fizyczną.
Borowski, opisując obozy koncentracyjne ukazał mechanizm przystosowania się człowieka do warunków ekstremalnych. W świecie pozbawionych wszelkich wartości, naczelnym i jedynym celem każdego było przetrwać, przezyć na wszelką cenę. Podstawowym problemem i obsesyjnym tematem w obozie był głód. Jedzenie stało się podstawowym towarem handlowym, szansą na uniknięcie śmierci, więc więźniowie są w stanie zrobić wszystko, byle tyle zaspokoić głód. Równie silnie determinuje więźniów głód seksualny, np. : mężczyźni gwałcą kobiety, na których dokonuje się medycznych eksperymentów.
Pomimo tak tragicznego życia w obozach, Niemcy próbują stworzyć pozory normalności. Obóz pokazany jest jak zwykłe miasteczko, w których budynki są murowane, znajduje suę biblioteka, muzeum, puff, wystawia się sztuki teatralne, odbywają się koncerty. Jednocześnie cały czas zabija się ludzi. To wszystko miało jednak słyżyć zamydleniu oczu ludziom z zewnątrs, np.: różnym komisjom.
Opowiadania Borowskiego pełe są obrazów zaszczutych, katowanych ludzi, mordowanych jak zwierzeta, którzy zmuszeni do pracy w nieludzkich warunkach, bez odpoczynku, bez jedzenia, bez zapłaty. Życie człowieka w obozie nie ma żadnej wartości. Morduje się słabych, niezdolnych do pracy.
Obrazy wyniszczonego ciała ludzkiego, poddanego najstraszliwszym torturom, nękanego chorobami zapełniają strony opowiadać obozowych. Tadeusz Borowski opisuje totalną dehumanizację człowieka w obozoach koncentracyjnych.